Dat we leven in een tijd van toenemende polarisatie is evident. Het politieke midden is de afgelopen jaren kleiner geworden, met name de rechtse flank steeds groter De debatten zijn scherper geworden, denk aan migratie, wat nu gezegd wordt was in het verleden ondenkbaar.
Zo ook rond het thema klimaatverandering. Enkele jaren geleden leek de opinie zich te bewegen in de richting dat we echt zullen moeten gaan vergroenen en ons gedrag moeten aanpassen. Nu lijken er steeds meer twee kampen te ontstaan: de groep die radicaal voor deze transities zijn en de groep die dat eigenlijk niet zo nodig vindt cq die denkt “het zal mijn tijd wel duren”. Beide groepen lijken groter te worden en het is dan ook maar hoe je er tegen aan kijkt. Enerzijds komen we steeds dichter bij het kantelpunt van 25% van de bevolking dat nodig is voor het doorzetten van een transitie (* Jan Rotmans). Anderzijds groeit het verzet waardoor de kans van slagen van een transitie kleiner wordt. We leven dan ook in gespannen en spannende tijden.
Wat betekent dat voor klimaatcommunicatie? Enerzijds worden de standpunten scherper doordat de verschillen groter worden. Dat biedt kansen voor klimaatcommunicatie om deze verschillen (nog) scherper te duiden. Anderzijds zou klimaatcommunicatie ook verbindend moeten zijn en de functie moeten hebben om verschillen in standpunten te overbruggen. Als de verschillen in een polariserende samenleving steeds worden, ligt hier een enorme uitdaging. Wederzijds begrip blijft nodig om niet als maatschappij uit een te vallen. Communicatie moet geloofwaardig zijn en met perspectief. Stap voor stap, niet van dit mag niet meer en dat mag niet meer, mensen moeten worden meegenomen in het grotere verhaal. Dat is lastig zat, communiceren over klimaat, klimaatverandering, oorzaken, gevolgen, duurzaamheid: het blijft in 2025 een smal pad.
Voorbeeld: voor klimaatactivisten is vliegen “not done”: dat doe je anno 2025 niet meer; tegelijkertijd neemt het vliegverkeer de afgelopen jaren alleen maar toe: voor velen is het in vliegtuig stappen “business as usual”; het is een optie om dit op scherp te zetten, anderzijds is niet meer vliegen ondenkbaar in de huidige wereld. Het is goed dat dit in het huidige tijdsgewricht onderwerp is van gesprek. Tegelijkertijd zie je ook een verharding van de standpunten: vliegen kan echt niet meer tot ik laat me mijn vakantie echt niet afpakken, het vliegtuig gaat toch wel. Beetje lucht in deze discussie zou goed zijn, voor meer begrip en meer bewust (al dan niet) vlieggedrag.
(*) Jan Rotmans, op linkedin dd 19/01/2025
Reageren? Stuur een email naar eric@klimaatcommunicatie.net