Eigenlijk was ik van plan om deze blog te schrijven over de SIRE-campagne ‘Verlies elkaar niet’, totdat de demonstratie ‘Stop fossiele subsidie’ op de A12 nadrukkelijk in het nieuws kwam. Vanuit het oogpunt van klimaatcommunicatie valt er genoeg over deze demonstratie te zeggen. Bewust begin ik de manifestatie van zaterdag 28 januari jl. te duiden als een demonstratie waarbij Extinction Rebellion een blokkade van de A12 als vorm had gekozen.
In aanloop naar 28 januari waren er de nodige schermutselingen. Zes actievoerders werden op donderdag van hun bed gelicht. Met als belangrijkste argument van het OM: ‘Opruiing tot het plegen van een strafbaar feit, een gevaarlijke en ontwrichtende blokkade van de Utrechtse baan’. Formeel en volgens de letter van de wet zal dit ook zeker kloppen en werd dit standpunt ook herhaald uitgebreid toegelicht en te vuur en te zwaard verdedigd door hoofdofficier van Justitie Michael Zwinkels. Vanuit zijn rol misschien ook welk begrijpelijk. Effect was natuurlijk wel dat de demonstratie op de A12 vanaf donderdag ‘hot news’ was en de actievoerders heel veel publiciteit kregen. Niet bedoeld, wel mooi meegenomen.
Tot zover de aanloop. Over de blokkade van de A12 als demonstratievorm valt natuurlijk het nodige te vinden. Allereerst was de vreedzame blokkade absoluut een statement van formaat, door bevlogen mensen die met hart en ziel strijden voor de goede zaak, om door te pakken met de verduurzaming van de wereld, met als speerpunt te stoppen met fossiele subsidie. Zeker geen op rellen uit zijnde opruiers, maar mensen van alle leeftijden, jong, oud, huismoeders en huisvaders. Respect. Mede hierdoor heeft deze demonstratie veel publiciteit opgeleverd.
Ondertussen kwam herhaaldelijk de vraag van onder andere de burgemeester van Den Haag Jan van Zanen langs of de demonstratie niet kon plaatsvinden op het Malieveld? Dit werd door de organisatoren categorisch als optie afgewezen. De A12 als plek tussen het tijdelijke gebouw van de Tweede Kamer en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat was volgens woordvoerder Hannah Prins te belangrijk. Daarbij werd er bewust voor een disruptieve actie gekozen om aandacht te genereren, waar arrestaties nou eenmaal bij horen. Mooi meegenomen was dat het vooraf arresteren van actievoerders steun opleverde van diverse maatschappelijke organisaties en veel aandacht in de media. Uiteraard maak je met een manifestatie met een paar duizend mensen op het Malieveld vele, vele malen minder impact.
Echter, blokkades op deze manier blijven disruptieve acties die zeker bij herhaling op den duur geen brede steun gaan krijgen en zelfs irritaties zouden kunnen gaan oproepen. Daarbij is de vraag gerechtvaardigd of een demonstratie met 250.000 mens op het Malieveld niet minstens dezelfde impact zou hebben, met meer brede steun en druk vanuit de samenleving? Denk aan de grote massabetogingen in de jaren ’80 tegen kernwapens die een brede maatschappelijke impact en politieke druk gaven. Het stellen van de vraag via Twitter leverde direct een discussie op waarbij onder andere het statement langs kwam dat de tijd van ‘klimaatcommunicatie’ voorbij is, eigenlijk was ik net begonnen 😉 . Naar mijn mening is communicatie de Haarlemmerolie en blijft de dialoog uitermate belangrijk. Op de SIRE-campagne ‘Verlies elkaar niet’ kom ik dan ook in een latere blog op terug, dat blijft relevant!
Tot slot: in the end is de vorm minder belangrijk dan het resultaat. Uit VN-onderzoek blijkt dat 70% van de jongeren onder de 18 jaar zich zorgen maakt over de gevolgen van klimaatverandering. Het belang is dan ook groot dat er stappen worden genomen. Ondertussen is het veelzeggend zoals Anne Hofstede fijntjes twitterde, dat in de media heel veel aandacht was voor de blokkades op de A12, maar dat ondertussen NIEMAND op het idee komt om de verantwoordelijke ministers om een reactie te vragen op de eis #StopFossieleSubsidies. Ook uit de politiek bleef het angstvallig stil. Los van de vorm is er dus sowieso nog een wereld te winnen!